Zwolle – De theaterwereld staat door de coronapandemie in één klap geheel op zijn kop. Terwijl de professionals nog mogen repeteren en spelen, is er voor de amateurs en studenten binnen de theaterkunsten niks meer mogelijk. Dit bracht Arjan Soutendijk (27), student Docent Theater aan de hogeschool ArtEZ in Zwolle op het idee om zijn eigen virtuele theater te bouwen. Een virtueel bouwwerk met receptie, foyer, podium en meer, maar is hier ook markt voor?
Door: Stan op de Weegh
Na het zetten van een kopje thee loopt Arjan al gapend in zijn joggingbroek naar zijn computer/laptop set-up. Hij zet de computers aan en gaat in zijn bureaustoel zitten. Zo ziet een werkdag voor beginnend theatermaker Arjan Soutendijk er tijdens de coronacrisis uit.
Terwijl hij normaal gesproken fysiek op het podium van het theater staat, moet hij nu het grote podium inwisselen voor zijn digitale hoekje in zijn studentenkamer.
Arjan in zijn werkhoek. Foto: Stan op de Weegh
De heftige lockdown was in het begin voor Arjan, net als voor vele anderen, dan ook een grote uitdaging. “Ik heb overwogen om te stoppen met mijn opleiding. Mijn stage leek te worden stopgezet en shows waar ik weken aan heb gewerkt konden niet doorgaan. Ik was bang dat er geen toekomst meer is voor mijn werk. Ik dacht: ik kan geen geld verdienen met wat nu mogelijk is. Die angst zit er nu nog steeds weleens. Dat vind ik spannend, maar ik merk ook dat ik niet zonder theater kan, dus ik moet en ga door.”
Eigen virtuele theater
Hoe ga je aan het werk als je de toekomst niet meer in zicht hebt? “Ik ben handig in de computer en doe in mijn vrije tijd aan 3D-vormgeving. Ik dacht: ik mag niet naar het theater, dan maak ik toch mijn eigen theater in de computer. Dat was voor mij de enige optie, want zonder theater kan ik niet leven”, zegt Arjan.
Zo ontstond virtueel theater: Studio 273. Bezoekers kunnen door middel van een soort ‘Google-street-experience’ door het theater wandelen. “Ik wilde de basis van het concept simpel houden, zodat ook mijn opa & oma hun weg konden vinden in dit virtuele theater”, legt Arjan uit.
Aan het begin van je digitale ervaring als bezoeker, sta je buiten voor Studio 273. Via een muisklik ga je naar binnen en sta je bij de kassa, hier heb je ook een digitale gaderobe. Vervolgens klik je op verschillende digitale drukpunten om door het virtuele theater te lopen. In het theater vind je digitale posters, informatie over de voorstelling en/of castmembers en een livestream/video van een voorstelling.
Arjan werkt aan zijn 3D-model van het virtuele theater. Foto: Stan op de Weegh.
Arjan heeft inmiddels al twee originele theatervoorstellingen in zijn virtuele theater uitgezonden. De voorstelling is een ode aan zangeres Adele. Tijdens de komische voorstelling komen alle grote hits van de Britse zangeres voorbij. Zo kun je als bezoeker gewoon meezingen op de bank in de woonkamer.
De andere voorstelling vertelt het verhaal van een tiener die geforceerd uit de kast komt, na het lekken van zijn online-chat-berichten. Ben jij een tranentrekker? Dan hou je het misschien niet droog.
Doordat je als bezoeker eerst door het virtuele theater kan lopen en zelf op meerdere punten kan klikken, voordat je vervolgens van een voorstelling geniet, voelt het toch een beetje als een echte theaterervaring.
Professionals vs amateurs
In Nederland is er op dit moment een groot verschil in mogelijkheden binnen de theaterwereld. “Uit onderhandelingen met de regering hebben wij kunnen regelen dat acteurs en dansers binnen de ander-halve-meter mogen repeteren en spelen”, legt Mirjam Terpstra, directeur Nederlandse Associatie Voor Podiumkunsten (NAPK) uit. Dit geldt echter alleen voor de professionals. Voor hen gaat het werk, onder toezicht van de afgesproken coronaregels dan ook gewoon door.
Zijn amateurs en studenten niet net zo belangrijk voor de industrie? “Dat is natuurlijk een goede vraag. Het hele klimaat is belangrijk wat mij betreft. Van talentontwikkeling, beginners, docenten tot amateurbeoefenaars en (bekende) professionals. Het hele klimaat maakt dat het een levende wereld is”, legt Arjen Hosper, hoofd opleiding Docent Theater ArtEZ Zwolle uit.
Mirjam Terpstra vult aan: “Het grootste probleem dat aan het licht is gekomen, is het feit dat mensen van de ene op de andere dag geen werk/inkomen meer hadden. Dit geldt niet alleen voor de zzp’ers en werknemers binnen de podiumkunsten, maar ook juist voor studenten. Dat is zeer treurig en problematisch.”
Toekomstperspectief
Arjan heeft het beste van zijn coronatijd proberen te maken. Hij heeft de tegenslagen van het coronavirus omgezet in een positief en creatief project. Is dit alleen een leuk coronaproject of heeft Studio 273 ook een toekomst na de coronapandemie? “Ik denk dat het een heel fijn podium kan zijn voor iedereen die digitaal iets wil laten zien en geen fysieke mogelijkheid heeft. Dit kan van alles zijn. Denk ook aan beginnend theatermakers die nog geen budget hebben om het theater in te gaan. Via dit platform kunnen ze hun werk dan alsnog aan velen laten zien”, legt Arjan uit.
Studio 273 als werkplaats voor beginnende makers. Foto: Stan op de Weegh
Mirjam Terpstra (NAPK) vindt Arjans werk inspirerend. “Dit is een heel leuk project en kan alleen maar beter worden. Nu voelt dit nog een beetje kunstmatig aan, maar in de toekomst zullen dit soort projecten steeds meer gaan leven. We zullen veel digitaal blijven doen, ook na de coronapandemie.”
Arjen Hosper sluit zich hierbij aan: “We moeten alle ontwikkelingen meenemen en zien als waardevol. Onszelf niet laten vertellen dat we achterstanden hebben opgelopen of dingen hebben verloren. Nee, omarm wat we nu hebben geleerd en maak vanuit daar de volgende stap. Arjan draagt hieraan bij. We blijven doorontwikkelen.”
Binnenkort, op 3 juli, wordt het eerste concert in het virtuele theater gegeven. De leerlingen van Miriam Venema, zangcoach in Zwolle, gebruiken Arjans creatie dan als podium voor hun optreden.
Ben jij benieuwd naar Studio 273? De onderstaande video biedt een kleine sneak peak: