Zwolle – De stad Zwolle zet zich breed in voor cultuureducatie, ondanks de extra moeilijkheden binnen het onderwijs door het corona-virus. Het belang van goed cultuuronderwijs en het investeren in creatief en cultureel talent is volgens de gemeente Zwolle en Karin Visscher, Senior-Adviseur cultuureducatie primair onderwijs bij Stadkamer Zwolle, misschien wel belangrijker dan ooit tevoren.
Door: Stan op de Weegh
Er wordt al geruime tijd gesproken over leerachterstanden die kinderen en jongeren door de coronacrisis zouden oplopen. Dit geldt ook voor cultuureducatie. “Kinderen en jongeren missen cultuur en alles wat daarbij komt kijken enorm. Ik vind het zo moeilijk dat het nationaal programma onderwijs, wat nu wordt uitgerold, vooral gaat over leerachterstanden en dan spreken ze ook alleen over taal en rekenen. Deze middelen zijn natuurlijk heel belangrijk om je staande te houden, maar er zijn natuurlijk ook meer achterstanden. Er liggen meer kansen op ontwikkeling, buiten taal en rekenen. Er is afgelopen jaar ook veel achterstand opgelopen op culturele ontwikkeling. Kinderen en jongeren hebben geen lessen kunnen volgen op dit gebied, konden niet naar het poppodium, museum of theater. Ik vind dat armoe”, vertelt Karin Visscher.
Het belang van cultuuronderwijs
De gemeente Zwolle zet zich graag in voor cultuureducatie. De stad uit dit in de vele creatieve en culturele scholen (Cibap, ArtEZ, Meander College). Ook levert Stadkamer Zwolle een breed cultuuraanbod met veel aandacht voor cultuureducatie. Dit doen zij in de vorm van scholing, advies en ze leveren een breed cultuureducatieteam. Karin Visscher is onderdeel van dit team. Zij legt uit waarom cultuureducatie belangrijk is: “Goed cultuuronderwijs creëert gelijke kansen op ontwikkeling. Voor kinderen, jongeren en zelfs volwassenen. Er zijn kinderen die heel goed zijn in rekenen, taal of stilzitten, maar je hebt ook kinderen die hier niet goed in zijn.”
“Die kinderen kunnen zich in het huidige onderwijssysteem achtergesteld voelen. Voor die kinderen kan cultuureducatie van groot belang zijn. Zij kunnen misschien minder goed ‘shinen’ op deze eerdergenoemde gebieden, maar kunnen wel uitblinken op het podium of achter de coulisse in een helpende vorm. Ook kunnen zij van grote waarde zijn voor het onderzoekstraject tijdens het creëren. Het lef hebben om te experimenteren”, vult Visscher aan.
“Deze talenten en competenties zijn heel hard nodig in de wereld. Kijk alleen maar naar afgelopen jaar. Mensen hebben inspiratie nodig en goed cultuuronderwijs kan deze inspiratie verzorgen”, sluit Visscher af.
Het Zwolse model
Zwolle kent zelfs landelijke erkenning voor zijn blijvende inzet en regeling van cultuuronderwijs, ook tijdens de coronacrisis. “Op dit moment is onze cultuureducatie ontzettend goed. Ook als we dit vergelijken met andere steden”, zegt Anton Tuinman, beleidsadviseur Cultuur binnen gemeente Zwolle.
Wat maakt de Zwolse werking dan uniek? “Er gaat veel geld vanuit de gemeente naar het primair onderwijs. Dat werkt als een soort stimulans. Scholen krijgen vanuit het Rijk veel geld, maar een heel klein deel hiervan is voor cultuuronderwijs. Dit is al heel lang twaalf euro per leerling. In Zwolle vragen wij de scholen om deze twaalf euro jaarlijks in te leggen als eigen bijdrage en de Zwolse gemeente verdubbelt dit bedrag dan. Doe je als school nóg meer aan cultuuronderwijs, dan krijg je als school zelfs vier keer dat bedrag. Dan kom je uit op 60 euro per leerling”, legt Visscher uit.
“Dit is een vrij uniek systeem in Nederland. Andere gemeenten zijn zelfs bij ons op bezoek geweest, om te kijken hoe wij dit regelen. De scholen hebben zelf regie over het geld en mogen het zelf besteden, mits dit natuurlijk binnen cultuuronderwijs valt. Dit houden mijn collega’s en ik scherp in de gaten. Scholen gaan op deze manier beter nadenken over hun cultuuronderwijs en dus zit er ook een stimulerende werking in dit traject. Over het algemeen hebben scholen in Zwolle dan ook veel aandacht voor cultuureducatie.”
In coronatijd
Toch is alles in coronatijd net ietsje anders. “Normaal kwamen wij veel op scholen. Wij leiden leerkrachten op tot interne cultuurcoördinatoren en cultuurbegeleiders. Verder organiseren wij ook bijeenkomsten en teamtrainingen voor scholen om op de hoogte te blijven of te inspireren”, zegt Visscher.
“Het gesprek op gang houden is heel erg belangrijk. Daar zijn we nu druk mee bezig. Het afgelopen jaar hebben we ook veel tips gegeven over hoe leraren online bezig kunnen gaan met cultuuronderwijs. Waar kun je informatie of bronnen vandaan halen, dat soort dingen. Heel veel cultuureducatie-professionals hebben een online aanbod gecreëerd. Een goed voorbeeld hiervan is De Toonwerkplaats. Zo zijn er ook weer hele mooie projecten ontstaan, wat voor de coronapandemie ondenkbaar was”, vult Visscher aan.
Toekomst cultuureducatie in Zwolle
Het ziet het er goed uit voor de toekomst van het cultuuronderwijs in Zwolle. De coronacrisis gooit geen roet in het eten, maar zorgt misschien wel voor een extra boost voor cultuuronderwijs. “Zwolle wil de aankomende jaren flink inzetten op talentonwikkeling. Dit is terug te vinden in de plannen: Cultureel Perspectief Zwolle 2040. Goed cultuuronderwijs is hier ook cruciaal in”, zegt Siera Wiersma, beleidsadviseur kunst & cultuur gemeente Zwolle.
Ook heeft de gemeente een grote subsidieaanvraag voor cultuuronderwijs onlangs goedgekeurd. “Het is de derde keer dat we die hebben gekregen. We hebben veel gesprekken met de gemeente en het culturele veld over hoe je, ondanks de maatregelen, toch nog steeds cultuureducatie kan blijven aanjagen. Er blijft van alles te doen; ons werk ziet er anders uit, maar we blijven op volle toeren draaien”, sluit Karin Visscher af.